معاونت تحقيقات و فنآوري
جايگزين هاي كاربا حيوانات
آزمايشگاهي، كه به دلايل علمي و اخلاقي استفاده از حيوانات در امورعلمي را به
موارد ضروري و فاقد جايگزين مشروط نموده است، و نيز به منظور پيشگيري از آزار بيمورد
حيوانات، لازم است اصل جايگزيني حيوانات آزمايشگاهي با روشهاي معتبركه در آنها از
حيوانات استفاده نميشود، مورد توجه و اهتمام بيشتر قرار گيرد.
با عنايت به هزينههاي بالا، پيچيدگيها، وجود راهكارهاي جايگزين متعدد و پيشنيازهاي
بسيار براي انجام صحيح تحقيقات بر روي حيوانات آزمايشگاهي، چنانچه براي نيل به
اهداف علمي (نظير طرحهاي تحقيقاتي، پاياننامهها، توليد مواد بيولوژيك، تست
مواد، كلاسهاي آموزشي و نظاير آن)، روشهاي جايگزين به جز استفاده از حيوانات آزمايشگاهي
وجود داشته و قابل انجام باشد، استفاده از حيوانات در مداخله مذكور از نظر اخلاقي
مجاز نيست. در امور تحقيقاتي عدم رعايت اين امر ميتواند موجب كاهش احتمال موفقيت
در انتشار نتايج در مراجع علمي برتر بينالمللي نيز شود. در اين زمينه لازم است كميتههاي
اخلاق در هنگام بررسي طرحنامههاي واصله اطمينان حاصل نمايند كه تا حد امكان از
روشهاي علمي نوين با رويكرد جايگزيني حيوانات آزمايشگاهي استفاده شود. اين امر به
طور ويژه در مورد تستهاي تعيين سمّيت مواد -با عنايت به حجم بسيار زياد نمونه مورد
نياز در اغلب اين تستها و در عين حال پيشرفتهاي وسيع روشهاي جايگزين در اين عرصه-
واجد اهميت است.
بر اين اساس، توصيه مي شود در موارد ممكن، استفاده از روشهاي جايگزين معتبر،
نظير روشهاي كشت سلولي و مهندسي بافت، استفاده از موجودات زنده غير از حيوانات كه
تكامل عصبي كمتري داشته باشند (نظير ميكروارگانيسمها، قارچها، تك ياختهها،
انگلها، گياهان)، شيوههاي رايانهاي، روشهاي مبتني بر محاسبات رياضي، روشهاي آماري،
استفاده از ابزارهاي شبيهساز بدن، آزمايشهاي برون تني (in vitro)، سيستمهاي ميكروفلوئيديك (نظير روشهاي عضو
روي تراشه organ-on-chip)، انجام پژوهش بر روي انسان با رعايت ضوابط
اخلاقي مربوطه (نظير مطالعات ميكرودوزينگ) و ساير روشهاي معتبر و نوين مورد توجه
قرار گيرند. در ذيل برخي تارنماها براي كسب اطلاعات بيشتر آورده شده است:
https://ec.europa.eu/jrc/en/eurl/ecvam
https://simtk.org/
http://alttox.org/
http://altweb.jhsph.edu/resources/
https://norecopa.no/norina
نظر دهید